Phương thức thanh toán nhờ thu

1. Phương thức thanh toán nhờ thu là gì?

Thanh toán nhờ thu là phương thức trong đó người xuất khẩu uỷ thác cho ngân hàng thu hộ tiền ở người nhập khẩu, không những chỉ căn cứ vào hối phiếu mà còn căn cứ vào bộ chứng từ hàng hoá, gửi kèm theo với điều kiện là người nhập khẩu trả tiền hoặc chấp nhận hối phiếu có kỳ hạn, thì ngân hàng mới trao bộ chứng từ hàng hoá để nhà nhập khẩu đi nhận hàng.

2. Phân loại phương thức thanh toán nhờ thu

Căn cứ theo thời hạn, có 2 loại Nhờ thu:

– Nhờ thu trả ngay (D/P): Phương thức này qui định người mua/người nhập khẩu phải thanh toán tiền ngay khi nhận bộ chứng từ.

– Nhờ thu trả chậm (D/A): Phương thức này cho phép người mua không phải thanh toán ngay nhưng phải ký chấp nhận thanh toán trên hối phiếu có kỳ hạn, được ký phát bởi người bán/người xuất khẩu. Thông thường hối phiếu đã chấp nhận sẽ được giữ tại nơi an toàn của ngân hàng nhờ thu (ngân hàng người nhập khẩu) cho đến ngày đáo hạn. Tới ngày này, người mua phải thực hiện thanh toán như đã chấp nhận.

Căn cứ theo chứng từ, có 2 loại Nhờ thu:

– Nhờ thu phiếu trơn: Bộ chứng từ Nhờ thu chỉ gồm Hối phiếu và Yêu cầu nhờ thu của Ngân hàng của người xuất khẩu

– Nhờ thu kèm chứng từ: Bộ chứng từ Nhờ thu ngoài Hối phiếu, Yêu cầu nhờ thu của Ngân hàng còn có bộ chứng từ gửi hàng. Khi đó người nhập khẩu nếu muốn nhận chứng từ thì sẽ phải thanh toán (D/P) hoặc ký chấp nhận hối phiếu (D/A)

3. Quy trình làm thanh toán nhờ thu phổ biến hiện nay

Quy trình làm thanh toán nhờ thu kèm chứng từ:

(1) ký kết hợp đồng mua bán trong đó khoản thanh toán quy định áp dụng phương thức nhờ thu kèm chứng từ

(2) Nhà xuất khẩu giao hàng hóa cho nhà nhập khẩu nhưng không giao bộ chứng từ hàng hoá

(3) Nhà xuất khẩu gửi hối phiếu và bộ chứng từ hàng hoá đến ngân hàng nhận uỷ thác để nhờ thu hộ tiền ở người nhập khẩu

(4) Ngân hàng nhờ thu lập lệnh nhờ thu và gửi cùng bộ chứng từ tới ngân hàng thu hộ

(5) Ngân hàng thu hộ thông báo lệnh nhờ thu và xuất trình bộ chứng từ cho nhà nhập khẩu

(6) Nhà nhập khẩu chấp hành lệnh nhờ thu bằng cách:

Thanh toán ngay bằng hối phiếu, séc hay kỳ phiếu

Hoặc phát hành kỳ phiếu hay giấy nhận nợ

(7) Ngân hàng thu hộ trao bộ chứng từ thương mại cho nhà nhập khẩu

(8) Ngân hàng thu hộ chuyển tiền nhờ thu, hoặc hối phiếu chấp nhận hay giấy nợ cho ngân hàng nhờ thu

(9) Ngân hàng nhờ thu chuyển tiền nhờ thu, hoặc hối phiếu chấp nhận hay giấy nợ cho nhà xuất khẩu

4. Lợi ích đối với các bên khi sử dụng phương thức thanh toán nhờ thu

– Nhà xuất khẩu

Nhà XK chắc chắn rằng bộ chứng từ chỉ dc trao cho nhà NK ngay sau khi người này đã thanh toán hay chấp nhận thanh toán

Nhà XK có quyền đưa nhà nhập khẩu ra tòa nếu người này không trả tiền hối phiếu đã chấp nhận khi đến hạn thanh toán

– Nhà nhập khẩu

Nhà NK dc kiểm tra bộ chứng từ trc khi thanh toán hay chấp nhận thanh toán

Đối với D/A nhà NK dc sử dụng hay bán hàng hóa mà chưa phải thanh toán cho đến thời hạn của hối phiếu

– Đối với 2 ngân hàng:

Có thu nhập từ phí nhờ thu

Mở rộng tín dụng, các quan hệ với các ngân hàng khác

5.Rủi ro khi sử dụng phương thức thanh toán nhờ thu

Đối với nhà xuất khẩu

Nếu ngân hàng thu hộ sai sót trong việc thực hiện lệnh nhờ thu thì hậu quả phát sinh do nhà XK chịu

Nhà NK khước từ thanh toán hay chấp nhận thanh toán trong khi hàng hóa đã được gửi đi trc. Nhà XK có thể kiện nhưng sẽ tốn nhiều thời gian

Đối với nhà nhập khẩu

Chịu rủi ro khi có gian lận trong thương mại ( nhà XK lập bộ chứng từ giả), các ngân hàng ko chịu trách nhiệm khi chứng từ là giả mạo hay có sai sót hay hàng hóa không khớp với chứng từ

– Ngân hàng nhờ thu: nếu không nhận dc tiền từ NH thu hộ thì NH nhờ thu phải chịu rủi ro tín dụng từ phía nhà XK

– Ngân hàng thu hộ: nếu NH này chuyển tiền cho ngân hàng nhờ thu trc khi nhà NK chấp nhận thanh toán thì phải chịu rủi ro nếu như nhà NK ko nhận chứng từ và không thanh toán 

Như vậy, Trong phương thức nhờ thu hối phiếu kèm chứng từ, người xuất khẩu ngoài việc uỷ thác cho ngân hàng thu tiền còn nhờ ngân hàng thông qua việc khống chế bộ chứng từ hàng hoá để buộc người nhập khẩu phải trả tiền hoặc chấp nhận trả tiền. Nhờ vậy phương thức này đảm bảo khả năng thu tiền hơn phương thức chuyển tiền và nhờ thu hối phiếu trơn. Đồng thời, Đã có sự ràng buộc chặc chẽ giữa việc thanh toán tiền và việc nhận hàng của bên mua. Tuy nhiên việc bên mua có nhận hàng và thanh toán hay không vẫn tuỳ thuộc vào thiện chí của người mua, như vậy quyền lợi của bên bán vẫn chưa được bảo đảm.

Đó cũng là lí do vì sao phương thức thanh toán nhờ thu kèm chứng từ được sử dụng khá nhiều trong thanh toán quốc tế.